1. Quạt hút công nghiệp là gì?
Quạt hút hay còn gọi là quạt thông gió công nghiệp. Đây là loại quạt có công suất, lưu lượng gió lớn, rất thích hợp đối với những nơi có diện tích rộng nhưng kín. Chẳng hạn như nhà máy, kho hàng, nhà bếp tập thể, khu chuồng trại chăn nuôi,… Thiết bị này có chức năng chủ yếu là làm lưu thông không khí để giúp loại bỏ các khí nóng, luồng khí tù đọng, ô nhiễm,… Từ đó không khí trong nhà xưởng được thông thoáng và mát mẻ.
Hiện nay có rất nhiều loại quạt hút và mỗi loại có kiểu dáng, thiết kế khác nhau:
- Quạt hút li tâm (còn gọi là quạt hút vỏ sò): Thường dùng trong các nhà máy để hút bụi, cám, các loại thức ăn gia súc, bột,…
- Quạt hút cao áp (quạt công nghiệp lớn): Thường dùng trong các nhà máy và xí nghiệp lớn như nhà máy bột mì, máy xay xát, chà, lau bóng,…
- Quạt hút hướng trục: Có dạng ống tròn, thường dùng để hút nhiệt tản ra trong các lò sấy, nhà kho, nhà xưởng,…
2. Ứng dụng của quạt hút công nghiệp
Với lực hút mạnh, có thể đẩy xa và khả năng tạo được sức ép cực lớn nên quạt hút công nghiệp được dùng phổ biến cho các mục đích:
- Dùng trong các hệ thống hút khí thải, khí bụi, khí hóa chất,… trong các nhà máy sản xuất
- Lọc không khí cho các nhà máy, nhà xưởng có độ bụi cao như nhà máy may, xay xát gạo, xưởng gỗ,…
- Hệ thống hút mùi, loại bỏ mùi hôi khu nhà vệ sinh.
- Làm thông gió, làm mát cho không khí trong nhà xưởng.
- Kết hợp với hệ thống điều hòa để làm mát không gian lớp học, văn phòng, nhà kính, nhà xưởng.
3. Cấu tạo quạt hút công nghiệp
Về cấu tạo cơ bản, loại quạt hút mùi hay hút gió thường bao gồm vỏ quạt, cánh quạt, phần khung chân đế, miệng hút và thổi, phần cốt láp truyền động và motor. Cụ thể:
- Vỏ quạt: Vật liệu thường dùng là tole được cắt gia công theo hình dáng vỏ sò, vỏ ốc hay hình tròn,… Độ dày và độ lớn của vỏ quạt hút còn tùy thuộc vào nhu cầu của người dùng về lượng gió.
- Cánh quạt hút gió: là chi tiết quan trọng nhất của quạt hút quyết định lưu lượng hút và mức độ thổi gió ra của quạt. Có 3 loại cánh quạt chính là: cánh quạt lá đứng, cánh quạt lá nằm, cánh quạt kiểu lồng sóc.
4. Phân loại quạt hút công nghiệp
Trên thị trường có nhiều loại quạt hút công nghiệp nhưng chủ yếu gồm 2 loại chính sau:
a) Thông số kỹ thuật quạt hút công nghiệp hướng trục
Quạt hút hướng trục có đặc điểm là chiều lưu thông gió song song với trục máy. Quạt hoạt động theo nguyên lý là hút vào dòng không khí và đẩy ra dòng thổi khí với chiều ngược lại. Hai dòng khí này song song với nhau và song song với trục của quạt.
Theo nguyên lý này, quạt hút công nghiệp hướng trục khi lắp đặt sẽ nằm ở đầu nhà xưởng sao cho trục hút không khí dài nhất. Khi quạt hoạt động, nhiệt và ẩm trong không khí được hút từ trong ra ngoài. Đồng thời không khí sạch bên ngoài được dẫn vào trong qua hệ thống cửa gió.
Công dụng chính của quạt hút hướng trục là:
- Lưu thông không khí: đưa luồng khí ô nhiễm ra ngoài, cấp khí tươi, sạch thay thế.
- Thông gió làm mát: cấp làn gió mới liên tục để làm mát không khí, tốt cho cả người lao động lẫn thiết bị.
Quạt hút công nghiệp hướng trục hiện nay được chia nhỏ thành theo nhiều theo kiểu dáng, công suất đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng. Ví dụ như: quạt hút hướng trục tròn, quạt hút hướng trục vuông, quạt hút hướng trục cao áp, quạt hút hướng trục xách tay,…
b) Thông số kỹ thuật quạt hút công nghiệp ly tâm
Quạt hút ly tâm làm việc theo nguyên lý ly tâm như sau:
- Không khí được rotor hút vào, theo trục máy đến quạt.
- Quạt quay liên tục tạo lực ly tâm đẩy không khí ra hướng thẳng góc với trục quạt.
So với quạt hút công nghiệp hướng trục, quạt hút ly tâm có ưu điểm là hoạt động êm, ít ồn, nâng áp suất không khí cao hơn. Nhờ vậy mà tốc độ hút gió nhanh hơn phù hợp với cả môi trường nhiệt độ cao, nhiều axit, hóa chất.
6. Cách lựa chọn mua quạt hút công nghiệp
Trên thị trường có nhiều loại quạt hút công nghiệp, vì vậy người mua cần nắm được các thông số cơ bản để chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu sử dụng. Các thông số cơ bản của quạt sẽ được nhà sản xuất gắn trên vỏ máy. Trong đó cần quan tâm các thông số sau:
- Công suất của quạt (Ký hiệu P, đơn vị W hoặc kW hoặc HP)
Công suất của quạt thể hiện sức mạnh của động cơ cũng như lượng điện năng motor quạt tiêu thụ khi hoạt động. Quạt hút công nghiệp công suất càng lớn thì hút càng khỏe, diện tích sử dụng càng rộng nhưng thường giá cao và tiêu thụ nhiều điện năng hơn. Nên dựa vào diện tích và nhu cầu sử dụng để chọn công suất quạt phù hợp, đảm bảo hiệu năng và tránh lãng phí.
- Lưu lượng gió (đơn vị m3/giờ hay m3/h)
Lưu lượng gió thể hiện thể tích lượng không khí hay lượng gió mà quạt hút được trên 1 đơn vị thời gian. Lưu lượng gió càng lớn thì khả năng hút của quạt càng mạnh.
- Cột áp của quạt hút (đơn vị là Pa)
Cột áp là tổng công suất đo lường lượng không khí hút của quạt. Trên quạt hút công nghiệp có thể thể hiện 1 thông số cột áp duy nhất là tổng cột áp hoặc thêm tĩnh áp, động áp. Thông số cột áp của quạt càng cao thì khả năng hút càng tốt.
Trong đó tổng cột áp tính bằng tổng tĩnh áp và động áp. Tĩnh áp là áp suất cần để luồng khí được hút vào. Động áp là áp suất của luồng khí khi chuyển động với vận tốc hút V.
- Tốc độ quay hay vòng quay (ký hiệu RPM, đơn vị số vòng/phút hoặc số vòng/giờ)
Tốc độ quay của quạt hút công nghiệp thể hiện ở số vòng quạt quay được trên 1 đơn vị thời gian. Đơn vị tính thường dùng nhất là số vòng/phút. Số vòng quay càng nhiều thì tốc độ quay càng mạnh, công suất càng khỏe, lượng gió tỏa càng thấp.
- Loại động cơ
Các loại quạt hút công nghiệp hiện nay chủ yếu là các loại động cơ sau:
Động cơ 2 cực: Tốc độ quay 2850-3000 vòng/phút, hệ số r/min=2850.
Động cơ 4 cực: Tốc độ quay 1450-1500 vòng / phút, hệ số r/min=1450.
Động cơ 6 cực: Tốc độ quay 960-1000 vòng/ phút, hệ số r/min=960.
Động cơ 8 cực: Tốc độ quay 720 vòng/ phút, hệ số r/min=720.
- Một số thông số khác
Số Series: là dãy số xác định loại quạt hút công nghiệp được nhà sản xuất dùng để phân biệt với các loại quạt khác.
IP: chỉ số thể hiện khả năng bảo vệ động cơ quạt trước tác động của môi trường, đặc biệt là bụi nhỏ, hạt nước,… IP động cơ quạt cao nhất là 55.
YL hoặc Y2: Ký hiệu loại động cơ 1 pha hoặc 3 pha tương ứng.
Điện áp: thường là 220V (điện dân dụng) hoặc 380V (điện 3 pha), tần số 50 Hz/60 Hz.
Cos: Hệ số động cơ, hệ số càng gần 1 thì hiệu suất hoạt động của động cơ càng gần hiệu suất máy. Thiết bị có Cos cao (gần 1) thì hoạt động hiệu quả, tiết kiệm điện năng.
Pole (P): cực motor, thường thể hiện bằng số vòng/phút (ký hiệu r/min). P càng cao thì tốc độ quay càng thấp.
7. Phương pháp lắp đặt, sử dụng quạt hút công nghiệp
Hiện nay, hệ thống ống gió của quạt được chia làm 2 loại chính là hệ thống hút không khí tự nhiên và hệ thống ống hút cơ khí. Phương pháp lắp đặt hai hệ thống này là khác nhau, cụ thể:
Hệ thống hút từ tự nhiên: Khi tiến hành xây dựng, người thợ có thể tự thiết kế quạt hút công nghiệp thông qua một thiết bị được gắn trên mái nhà hay lắp đặt tại các ô thoáng khí.
Hệ thống hút từ cơ khí: Là hệ thống quạt gió chuyên dụng cho các công trình hay nhà xưởng. Loại quạt này đòi hỏi phải có nhiều kỹ thuật và người lắp phải chuyên môn cao.
Hướng dẫn lắp đặt, sử dụng quạt hút công nghiệp an toàn, hiệu quả:
- Cân nhắc chính xác vị trí lắp đặt
Để quạt hút công nghiệp đạt hiệu quả hút khí cao nhất thì việc đặt vị trí quạt hút là vô cùng quan trọng. Bạn nên tránh đặt quạt ở các vị trí cao chỉ ngang tầm đầu người, tránh những tại những nơi có nhiều người đi qua lại. Nếu lắp như vậy sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người khi áp lực hút gió quá gần. Bạn nên lắp đặt tại quạt hút gió các vị trí cao hơn đầu, nơi có ít người qua lại để tạo không gian làm việc thông thoáng hiệu quả.
- Số lượng cần lắp và công suất của quạt
Tính toán số lượng cần lắp và công suất quạt phù hợp dựa trên diện tích, đặc điểm không gian nhà xưởng cũng như nhu cầu sử dụng là gì?
- Chọn hệ thống và quạt hút phù hợp với điều kiện khí hậu, nhiệt độ công trình nhà xưởng.
Nếu nhà xưởng ở vị trí có nhiều gió, thoáng mát thì bạn nên chọn sử dụng loại quạt hút công nghiệp. Nếu nhà xưởng ở nơi có nhiệt độ cao, ít gió thì nên sử dụng thêm hệ thống hút cùng quạt. Như vậy hệ thống sẽ làm mát bộ phận xuất âm, làm giảm nhiệt độ bên trong công trình.
8. So Sánh Ưu Nhược Điểm Các Loại Quạt Hút Công Nghiệp
Có hai loại quạt hút công nghiệp phổ biến là quạt hút hướng trục và quạt hút ly tâm. Mỗi loại đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng.
a) So Sánh Quạt Hút Hướng Trục và Quạt Hút Ly Tâm
Quạt hút hướng trục hoạt động bằng cách hút không khí theo phương thẳng đứng, thải khí thải theo phương ngang. Chúng thường được lắp đặt trong hệ thống thông gió công nghiệp có áp lực thấp.
Quạt hút ly tâm lại hoạt động bằng lực ly tâm, hút không khí theo phương ngang và thải theo phương thẳng đứng. Chúng thường được sử dụng trong các hệ thống thông gió áp lực cao.
Ưu điểm của quạt hút hướng trục là cấu tạo đơn giản, chi phí đầu tư thấp, bảo trì bảo dưỡng dễ dàng. Tuy nhiên, chúng kém hiệu quả trong việc vận chuyển không khí ở áp lực cao.
Ngược lại, quạt hút ly tâm có khả năng vận chuyển khối lượng không khí lớn hơn ở áp lực cao, phù hợp với các nhà máy, xưởng sản xuất. Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cao hơn và việc bảo trì phức tạp hơn.
Như vậy, tùy thuộc vào nhu cầu cụ thể mà người sử dụng có thể lựa chọn loại quạt phù hợp.
b) Hướng Dẫn Bảo Dưỡng và Sửa Chữa
Để đảm bảo quạt hút hoạt động ổn định, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ, cần thực hiện định kỳ các công việc bảo dưỡng sau:
– Vệ sinh cánh quạt, lưới lọc bụi định kỳ 6 tháng/lần
– Kiểm tra mức độ rung lắc của cánh quạt
– Bôi trơn các bộ phận chuyển động
– Kiểm tra hệ thống điện, vá lỗi ngay nếu phát hiện
Các sự cố thường gặp với quạt hút công nghiệp bao gồm cánh quạt bị mòn, biến dạng, động cơ quạt bị cháy, mất pha. Khi gặp các vấn đề trên cần liên hệ kỹ thuật viên chuyên môn để khắc phục.
9. Ví Dụ Ứng Dụng Thực Tế
Tại nhà máy sản xuất thủy tinh của công ty AAA, do quy trình sản xuất tạo ra nhiệt độ cao và khí thải độc hại nên nhà máy đã lắp đặt hệ thống quạt hút ly tâm công suất lớn để thông gió và loại bỏ khí độc.
Sau 2 năm sử dụng, do vận hành liên tục nên cánh quạt bị mòn và rung lắc mạnh. Nhà máy đã phải thay cánh quạt mới và bảo dưỡng động cơ để đảm bảo hoạt động ổn định trở lại.
10. Tiêu Chuẩn và Chứng Nhận
Theo tiêu chuẩn Châu Âu EN 12101-3, quạt hút công nghiệp sử dụng trong môi trường có nguy cơ cháy nổ phải đạt chứng nhận ATEX (ATmosphere EXplosible). Đây là tiêu chuẩn quan trọng để đảm bảo an toàn cho người lao động.
Ngoài ra, tại Việt Nam áp dụng tiêu chuẩn TCVN 7829:2008 quy định về yêu cầu thiết kế, lắp đặt hệ thống thông gió công nghiệp và tiêu chuẩn về độ ồn tối đa cho phép.
11. So Sánh với Các Giải Pháp Thay Thế
Ngoài quạt hút công nghiệp, một số giải pháp thông gió và làm mát thay thế khác gồm có:
– Hệ thống điều hòa không khí: có thể điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm phù hợp nhưng tiêu tốn nhiều năng lượng hơn
– Máy thông gió tự nhiên: không tiêu hao năng lượng nhưng hiệu quả phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên
– Máy lọc không khí công nghiệp: loại bỏ bụi và ô nhiễm trong không khí nhưng không làm mát
Như vậy, tùy theo mục đích và điều kiện thực tế mà người sử dụng có thể lựa chọn giải pháp phù hợp để đem lại hiệu quả cao nhất.